یک پزشک جراح با اشاره به این که بیشتر پزشکان از بهره هوشی بالاتری از حد متوسط برخوردارند. شغل پزشکی را پر از مشکلات و دشواری توصیف می کند

گزارش خراسان از مشکلات و آسیب های جامعه پزشکی

کمتر کسی است که سر و کارش به پزشک نیفتاده باشد؛افراد متعهدی که در هر ساعت از شبانه روز به دلیل اقتضا و شرایط شغلی خود به دلیل سوگندی که یاد کرده اند، بر بالین بیماران حضور می یابند و با تاسی به لطف الهی و اعتقاد به خدمتی صادقانه به نجات جان انسان ها می پردازند.آن روز که «ابوعلی سینا» کتاب قانون را می نگاشت کسی باور نمی کرد طب و پزشکی در جامعه به مرحله و جایگاهی برسد که صعب العلاج ترین بیماری ها و سخت ترین عمل های جراحی و پیوند اعضا با دست توانای پزشکان انجام شود و روزنه های بسیاری برای بازگشت سلامت به بیماران پدیدار شود.گرچه برخی از افراد جامعه همواره نارضایتی هایی را از نحوه برخورد، مشاوره پزشکی، درمان و مسائل بعدی آن توسط پزشکان دارند و در پاره ای موارد نوعی بی اعتمادی بین مردم و این قشر وجود دارد ولی همان طور که هر شغلی سختی ها و فشار کاری، تلخی و شیرینی های خاص خود را دارد حرفه مقدس پزشکی نیز جاذبه ها، بایدها و نبایدهایی دارد.معمولا روال این گونه است که به دلیل برخی از حساسیت های کار پزشکی، خطاها و کمبودهای این رشته گاهی بزرگ نمایی و یا حداقل با نگاه ویژه به آن پرداخته می شود.با این حال در پاره ای از موارد تلاش پزشکان نادیده انگاشته شده است و شاید قدردانی چندانی از این قشر پرکار به عمل نیامده باشد.زمانی که مسئله «سلامت» و «جان» انسان ها در میان باشد طبیعی است که حساسیت ها زیاد شود. اما آیا بروز این حساسیت ها مطابق با واقعیات نیز بوده است؟ و همان گونه که انتظارات مردم و گلایه های آنان از پزشکان مطرح شده، آیا انتظارات پزشکان از مردم نیز منعکس شده است؟این پرسش و چند نکته دیگر در این باره موضوع گزارش امروز ماست

مشکلات اقتصادی

عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس و نماینده مردم مشهد معتقد است که جامعه پزشکی مشکلات و آسیب های فراوانی دارد و به همین میزان نیز مشکلات به آن وارد شده است.دکتر امیرحسین قاضی زاده می گوید: مشکلات اقتصادی پزشکان باید به طور ویژه مورد توجه قرار گیرد؛ زیرا با این که این قشر جزو نخبگان جامعه محسوب می شوند، اکثر آن ها به اندازه تلاش هایی که می کنند، درآمد کسب نمی کنند.وی مقایسه جالب توجهی می کند و می گوید: هم اکنون دستمزد اکثر پزشکان با فوتبالیست ها و بسیاری از بنگاه داران قابل مقایسه نیست؛ این در حالی است که یک پزشک باید سال های طولانی تلاش کند تا بتواند مهارت های لازم را برای انجام صحیح وظایف اصلی اش کسب کند.دکتر قاضی زاده همچنین می گوید: یکی از دلایل اصلی معضل پرداخت زیرمیزی، متناسب نبودن دستمزد پزشکان با سختی شغل آنان و زحماتی است که برای پزشک شدن متقبل شده اند

حقوق متقابل

هرچند شرایط خاص بیماران -به هر صورت که باشد- نیازمند توجه ویژه و مراقبت های خاص است، اما ظاهرا این شرایط خاص در برخی موارد حواشی زیاد و حتی پر دردسری برای پزشکان در پی داشته است.یک جراح ارتوپد معتقد است: بحث حقوق و نظام اخلاقی بین بیمار و پزشک باید به صورت دوطرفه درنظرگرفته شود و روند کنونی اصلا به صلاح پزشک و بیمار نیست.دکتر «فرشید باقری» می گوید: آنچه تا به حال درباره این مسئله بیان شده، اغلب حقوق بیمار و کاستی های نظام درمانی و فعالیت پزشکی بوده است و معمولا وجدان عمومی جامعه اطلاعی از حقوق پزشکان بر بیماران ندارد.وی می افزاید: در بسیاری از موارد فضای ایجاد شده بین پزشک و بیمار به هیچ وجه در شأن جامعه پزشکی نیست و حتی در بسیاری از موارد بیمار یا خانواده اش پرخاشگری و برخوردهای فیزیکی با پزشکان دارند ولی همیشه این توقع وجود داشته است که پزشک باید مراعات کند و کسی از رعایت احترام پزشک در رابطه با بیمار سخن نگفته است.دکتر باقری تصریح می کند: فضای ایجاد شده بین پزشک و بیمار و خلاء اطلاع رسانی و آموزش در این بحث، باعث شده است که دربرخی موارد اعتماد بین پزشک و بیمار خدشه دار شود و این در حالی است که پزشکان برای مداوای بیماران، نیازمند فضای اعتماد متقابل هستند تا در سایه این تعامل سلامتی و تندرستی بیمار تامین شود. به گفته وی پزشکی ساعت و زمان مشخصی ندارد و هر ساعت که احساس نیاز شد طبیب باید بر بالین بیماران حاضر شود و رسالت خطیر خود را انجام دهد

مشکلات پزشکی

یک پزشک جراح با اشاره به این که بیشتر پزشکان از بهره هوشی بالاتری از حد متوسط برخوردارند. شغل پزشکی را پر از مشکلات و دشواری توصیف می کند.دکتر «علی اصغر یارمحمدی» می گوید: یک پزشک باید حداقل ۲۵ سال تحصیل کند تا بتواند دررشته خاصی فوق تخصص بگیرد. اما پایان این دوره شروع مشکلات فراوانی برای اوست.وی می افزاید: در شرایط امروز پیدا کردن شغل برای پزشکان بسیار دشوار شده است و درآمد بسیاری از آنان برای یک زندگی معمولی هم کافی نیست چه برسد با انتظارات مالی که از یک پزشک برای اداره زندگی اش می رود. در حقیقت بسیاری از پزشکان هم اکنون با مضیقه های مالی فراوانی دست و پنجه نرم می کنند.دکتر یارمحمدی می گوید: طی سال های اخیر و با افزایش شکایات بیماران از پزشکان- که بسیاری از این موارد مستدل نیست- فضای روانی نامطلوبی برای پزشکان ایجاد شده است که در نهایت به مسئله «بیمار هراسی» در بین پزشکان دامن می زند. این در حالی است که پزشکان برای انجام دقیق وظایف تخصص خود نیازمند شرایط روانی و اطمینان خاطر مطلوبی هستند.وی می افزاید: تلاش و عملکرد جامعه پزشکی در بسیاری از موارد به خوبی انعکاس داده نشده است و فعالیت بسیار اثربخش جامعه پزشکی تحت تاثیر برخی بزرگ نمایی ها در رابطه با قصور در فعالیت های پزشکی و یا کمبود امکانات درمانی قرار گرفته است. به عنوان مثال بیشتر مردم نمی دانند که چندی پیش ۲ نفر از اساتید دانشگاه در راستای درمان بیماری تب کریمه کنگو خودشان مبتلا به این بیماری شدند و تا آستانه مرگ نیز پیش رفتند. این در حالی است که این دو پزشک موفق شدند بیمار مورد نظر را درمان کنند.این متخصص اورولوژی و جراح کلیه می افزاید: جامعه حق دارد که نسبت به نقاط ضعف خدمات پزشکی حساس باشد، اما نقاط قوت پزشکان نیز باید مطرح شود. بسیاری از مشکلاتی که بیماران آن ها را به جامعه پزشکی نسبت می دهند، در واقع ناشی از فضای فیزیکی بیمارستان و کمبود تجهیزات و امکانات است نه قصور و تخلفات پزشکان

وجدان کاری

هر چند دکتر یارمحمدی معتقد است که بسیاری از کمبودها، دلیل اصلی نارضایتی بیماران از پزشکان است اما واقعیت این است که در بسیاری از موارد وجدان عمومی جامعه نمی تواند بی اعتنا از کنار برخی کوتاهی ها بگذرد. حال باید پرسید که تکلیف سوگند پزشکان چه می شود و این سوگند چقدر در عرصه عمل پاس داشته شده است.رئیس بیمارستان شهید کامیاب (امدادی) مشهد معتقد است: سوگندنامه پزشکان یک مفهوم است و پزشکان موظف هستند از تمام توان برای خدمت رسانی به بیماران استفاده کنند.دکتر «بیرجندی نژاد» می گوید: اگر عوامل بیرونی، تداخلی در کار پزشکان ایجاد می کند، ربطی به پزشک و سوگند او ندارد. واقعیت این است که به علت برخی کمبودها در پاره ای از موارد پزشکان و فعالیت های آن ها زیر سوال می رود که این امر بی انصافی نسبت به این قشر زحمت کش است.وی با اشاره به استرس زا بودن شغل پزشکی می گوید: از آنجایی که پزشک به طور طبیعی با درد و ناراحتی بیماران و خانواده های آنان سر و کار دارد، در پاره ای از موارد خود تحت تأثیر قرار می گیرد و ادامه شغل طبابت برای وی دشوار می شود

بیکاری پزشکان جوان

یک پزشک جوان که حدود ۲ سال از دانش آموختگی اش می گذرد، معتقد است زیر ساخت های نرم افزاری برای اشتغال پزشکان در جامعه وجود ندارد.وی می گوید: با این که ۲ سال از دانش آموختگی ام گذشته است اما هنوز نتوانسته ام شغل مناسبی پیدا کنم.این در حالی است که بیشتر مردم فکر می کنند پزشکان وضع مالی خوبی دارند.دکتر محمدی می افزاید: این حق جامعه پزشکی است که با وجود سختی ها و مشقات فراوان تحصیل، شغل خوب و آبرومندانه ای داشته باشند اما متأسفانه این گونه نیست و حتی بسیاری از پزشکان با حقوق های ناچیز و حتی کمتر از یک راننده تاکسی زندگی می کنند؛ به همین دلیل بسیاری از پزشکان پس از سال ها تحصیل و کسب تجربه، بنگاه باز کرده اند و واسطه گری می کنند.وی می گوید: مسئولان باید شرایط کاری پزشکان را به صورتی فراهم کنند که موجب سرخوردگی این افراد نشود و از طرفی تلاش های فراوان این قشر نیز به خوبی پاسخ داده شود

بزرگ نمایی مشکلات

مدیر داخلی سازمان نظام پزشکی مشهد معتقد است، برای مسائل مرتبط با حقوق معنوی و مادی پزشکان تلاش های زیادی انجام شده است.دکتر بیژن نژاد می گوید: در بسیاری از موارد و بنا بر حساسیت های شغل پزشکی، پزشکان در مظان اتهام قرار می گیرند و مشکلات کوچک بسیار بزرگ نمایی می کند.وی می گوید: بنا بر یک اعتقاد نادرست، بسیاری از مردم فکر می کنند که بیشتر پزشکان، افراد مرفه بی درد هستند و از درآمدهای بسیار بالایی برخوردارند. این در حالی است که درصد کمی از پزشکان چنین وضع مالی خوبی دارند

سوگند نامه پزشکی

متن سوگند پزشکان این گونه است: «اکنون که با عنایات و الطاف بیکران الهی در شرف پذیرفتن مسئولیت خطیر پزشکی قرار گرفته ام... من در برابر قرآن کریم به خداوند قادر متعال، خدایی که بر همه امور آگاه است و تمامی موجودات در قبضه قدرت اوست، سوگند یاد می کنم که به احکام مقدس اسلام و حدود الهی با دیده احترام بنگرم، از خیانت و تضییع حقوق بیماران به طور جدی پرهیز کنم. نسبت به حفظ اسرار آنان جز در مواقع ایجاب ضرورت شرعی پای بندی کامل داشته باشم و خدا را در همه حال حاضر و ناظر شئون خود بدانم.» در حالی که بسیاری از مردم با سوگند پزشکی آشنا نیستند ولی انتظار دارند پزشکان و متولیان مسئولیت خطیری که با جان انسان ها سر و کار دارند، از خیانت و کم کاری پرهیز کنند و همواره اخلاق پزشکی را مدنظر داشته باشند.البته در میان انبوه فعالان جامعه پزشکی شمار پزشکان متخلف محدود است و در فرهنگ عمومی، پیشینه تاریخی و باور اجتماعی مردم ایران اسلامی همواره طبابت و طبیب از قداست و جایگاه ویژه ای برخوردار بوده است و شاغلان در این عرصه نیز با کمترین چشم داشت به خدمت نیازمندان پرداخته اند. به هر حال مطابق آمارهای ارائه شده توسط یک منبع مطلع در سال ۸۷ آمار تخلفات پزشکی در خراسان بزرگ به ۲ درصد کاهش یافته و این ۲ درصد نیز تخلف در نحوه پرداخت وجه بوده است.به نظر می رسد جدا از همه نقدها و بزرگ نمایی ها، روز پزشک فرصت خوبی برای مطرح شدن مشکلات این قشر هوشمند و تأثیرگذار است.در خاطر داشته باشیم که جامعه پزشکی پرونده بسیار موفقی در دوران ۸ سال جنگ تحمیلی از خود بر جای گذاشته است و چنان چه امروز نیز حمایت های موثری از این قشر صورت بگیرد (همان طور که بسیاری از مشاغل نیازمند حمایت های مادی و معنوی هستند) این عزیزان می توانند در فضای بهتری به فعالیت و ارائه خدمات پزشکی توأم با اخلاق و تعهد ادامه دهند
روزنامه خراسان